Những tác động đến ánh sáng của nhà nuôi chim yến

Xây dựng phần thô nhà nuôi chim yến luôn là phần đầu tiên và cũng là công đoạn quan trọng nhất, ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu suất và sự thành công của nhà yến. Do đó, khi xây dựng phần thô nhà nuôi chim yến luôn quan trọng và cần phải cẩn trọng và có nhiều điều cần lưu ý khi xây dựng. 

Làm giảm ánh sáng cho nhà yến

Khi đặt những tấm lam làm tổ, lỗ thông phòng, các chủ nhà yến và người làm kỹ thuật đã tính toán điều chỉnh tình trạng ánh sáng đạt yêu cầu phù hợp với nhu cầu sinh lý sinh thái của chim yến.. Những tấm lam làm tổ ngang là những tấm ngăn trực diện ánh sáng chiếu vào, phía sau tấm lam là những mãng tối thích hợp cho chim yến trú ở và làm tổ nằm trong mãng sáng của phòng chim yến làm tổ.

Lỗ ra vào, lỗ thông tầng, lỗ lấy không khí vào và thoát khí ra sẽ là những nơi làm ánh sáng tuồn vào các phòng chim yến làm tổ trong nhà yến, tùy theo kiểu cấu trúc nhà yến mà có cách điều chỉnh giảm bớt ánh sáng tuồn vào nhà yến.

Với kiểu cấu trúc nhà yến vùng “khí hậu nhiệt đới xích đạo hải đảo” thông thường ở Indonesia, Malaysia mà Thái Lan và Việt Nam đang dùng từ trước đến này thì các chủ nhà yến đã có các cách bố trí như sau:

– Lổ thông tầng, bố trí thẳng một vị trí từ tầng trên chuồng cu xuống các tầng trong nhà yến, để ngăn ánh sáng nhà yến chiếu vào nhà yến qua lổ ra vào, trước các phòng chim làm tổ thường xây một bức tường ngăn ánh sáng hoặc che một tấm bạt nhựa hay prima và bố trí lỗ thông phòng cho chim bay vào, lỗ này chỉ cần cách trần nhà 40-50 cm, kích thước có thể thay đổi nhưng phải đảm bảo ánh sáng trong phòng đạt yêu cầu.

– Lỗ thông tầng bố trí lệch theo hình chử “ Chi ” (“ Z”) từ lỗ trên chuồng cu xuống các tầng trong nhà yến thì không cần xây hay che chắn các bức tường trước các lỗ thông tầng này.

– Lỗ lấy không khí vào và thoát khí ra cũng là nơi đưa ánh sáng nhà yến vào. Ở các lỗ lấy không khí vào giữa tường ngoài và tường trong nên bố trí nằm lệch nhau cách nhau 20-30 cm và cao hoặc thấp 15-20 cm hoặc làm những hộp “ Gen” lấy không khí để chặn nguồn ánh sáng chiếu lọt vào. Lưu ý các lỗ này cao hơn sàn nhà của mỗi tầng nhà yến là 30-40 cm, đặt cao quá sẽ làm sự dịch chuyển không khí trong nhà yến không đạt yêu cầu, không khí ở một số vùng bị nhốt lại và bị ô nhiễm có hàm lượng các khí độc cao.

– Lỗ thoát khí, ngoài việc quan trọng là lỗ phải xuyên thẳng từ tường trong ra tường ngoài, vị trí lỗ phải đúng vùng vị trí cần thoát khí là cách trần nhà 35-45 cm, mỗi lỗ cách nhau 70-90 cm (không cần nhiều) và dùng các co khuỷu V, ống PVC dài 30-40 cm hạn chế nguồn sáng chiếu vào. Có nhiều nhà yến làm hai hàng lỗ thoát khí nằm giữa chiều cao nhà yến, hàng này cách hàng kia 50-80 cm, cách làm này sẽ nhốt không khí ở một số vùng phía trên hang lỗ thoát khí lại. Không khí bị nhốt ở đây có hàm lượng các khí độc cao và đặc biệt ẫm độ cao, bình thường ở những vùng này rất ít chim trú ở và làm tổ, nếu có thì tổ bị sẩm màu không trắng ngà sạch được. Những nhà yến này dể bị rủi ro nấm mốc xâm hại cao trong cả mùa mưa và mùa nắng, nên lưu ý dễ thường gặp hiện tượng “ nhiệt độ cao, ẫm độ cao”. Các lỗ lấy và thoát khí nên cần bịt lưới ngăn không cho côn trùng xâm nhập vào nhà yến. Chim sẽ thường lôi rơm vào các lỗ thoát khí để làm tổ sinh sản, ở những cộng rơm này thường có nhiều trứng và côn trùng sống bám vào, sau khi nở chúng chui vào nhà yến.

Với kiểu cấu trúc nhà yến mới đang được các chủ đầu tư ở Thái Lan nghiên cứu áp dụng cho vùng “khí hậu nhiệt đới ven biển rìa lục địa” như ở Việt Nam và nhất là các tỉnh miền Trung có vùng khí hậu nắng nóng trên 40 độ C hoặc khí hậu khắc nghiệt hơn ở phía Bắc đèo Hải Vân, năm 2011 họ thực hiện dự án xây dựng làng chim yến hơn 100 nhà vùng Palem, Chonburi cách BangKok khoảng 50-60 km.

Tại Việt Nam, năm 2012-2013, có hơn 20 nhà yến xây dựng theo mô hình cấu trúc này ở Tam Thôn Hiệp, Tiền Giang, Sông Đốc, Cà Mau, Cái Dầu, Bình Định, Bình Phước.. do các nhà tư vấn kỹ thuật Malaysia và Việt Nam thực hiện. Cách hạn chế ánh sáng chiếu vào nhà yến cũng theo cách bố trí lệch như kiểu cấu trúc nhà yến vùng “khí hậu nhiệt đới xích đạo hải đảo” nhưng có tính kỹ thuật-khoa học hơn. Các nhà yến kiểu trúc này có kích thước lớn 10m x 20-25 m, xây 2 tường, cách nhau 60-70 cm, bố trí cầu thang trong khoảng hở này, dùng những lam gió có khe hở nhỏ và gạch thẻ 2 lổ có đường kính nhỏ 5-6 mm để nhận không khí từ ngoài vào nhà yến và từ trong nhà yến ra ngoài. Các khe hở của lam gió và lỗ của gạch thẻ nhỏ chỉ lấy gió mà côn trùng không xâm nhập được, ánh sáng tuồn tràn vào qua tường ngoài đã giảm 30-40% và sau khi qua khoảng không khí cách nhiệt giữa 2 bức tường 60-70 cm ánh sang sẽ giảm đi nhiều trước khi chiếu xuyên qua các lổ nhỏ của những viên gạch thẻ ghép lại.

Nhà yến bị tác động yếu tố ánh sáng sai cách

– Làm tối tối đa ánh sáng nhà yến gần đến tình trạng “0 lux” bằng cách xây bức tường ngăn ánh sáng trước phòng chim làm tổ dẫn đến tình trạng ban ngày ánh sáng không đến được trong phòng chim yến làm cho chim làm tổ trái với quy luật sinh thái, sinh học tự nhiên của các loài động vật, khiến chim yến phải bỏ đi các phòng này tìm đến những chổ sáng hơn trong nhà yến để sống. Khắc phục tình trạng này phải cấp ánh sáng vào phòng chim làm tổ bằng cách gắn tấm kiếng lấy ánh sáng trước lỗ thông phòng và thông tầng, chim yến mới chịu đến ở các phòng này.

– Một cách làm tối tối đa phòng chim làm tổ với lập luận càng tối nhiều chừng nào thì yến sào Khánh Hòa sẽ trắng tốt hơn, điều này sai, độ trắng của yến sào Khánh Hòa tùy thuộc nhiều vào độ ẩm và vệ sinh trong nhà yến.

– Nhiều nhà yến xây tường chặn ánh sáng nhà yến sát ngay lỗ ra vào, chỉ cách lỗ ra vào 1 – 1,2 m, buộc chim yến vừa bay qua lỗ ra-vào, phải dừng lại quay đầu trở ra, không vào sâu trong nhà yến để thăm dò được thì làm sao chim yến có thể quyết định trú ở lại nhà yến hay không? Trong trường hợp này, nếu xây tường ngăn từ lỗ ra vào đến phòng chim làm tổ với khoảng cách 1,2 – 1,5 m mà bố trí lỗ thông phòng lệch chéo với lỗ ra vào dưới 20 thì còn có thể cứu được, chim yến bay vào, đường bay ít bị cản trở, chim yến vẫn có thể chấp nhận trú ở lại nếu các điều kiện môi trường, âm thanh, mùi … đạt yêu cầu của chim nhưng số lượng rất ít so với những nhà yến khác trong khu vực.

Chim yến đang trú ở và làm tổ bình thường trong nhà yến, nếu vì lý do gì mà độ tối trong nhà yến tới “0 lux” là chỉ trong thời gian ngắn chim yến sẽ di chuyển rời bỏ những vùng tối này tìm đến sống ở các vùng có ánh sáng nhiều hơn để trú ở, chúng có thể bỏ tổ và bỏ con, ngược lại chim vẩn ở và tiếp tục làm tổ chăm sóc chim non nếu ánh sáng nhà yến đột ngột tăng lên trên 2 lux. Anh sáng nhà yến 0,2 lux đến 2 lux sẽ có tác động tốt đến hoạt động sinh lý và sinh thái của chim yến và nếu môi trường, mùi sinh cảnh, âm thanh đạt sẽ là những yếu tố tổng hợp để nhà yến thành công nếu nhà yến này nằm trong vùng hoạt động của chim yến.